Giáo Dục

Top 5 bài phân tích khổ 1 bài Nói với con siêu hay

Bạn đang xem: Top 5 bài phân tích khổ 1 bài Nói với con siêu hay

Nội dung Tải về Mục lục văn bản

Nói với con là một trong những bài thơ tiêu biểu của nhà thơ Y Phương. Nói với con chính là lời nhắn nhủ chân thành của người cha dành cho con về tình cảm gia đình, tình cảm quê hương nguồn cội. Trong bài viết này Trường Tiểu học Thủ Lệ xin chia sẻ dàn ý phân tích khổ 1 bài Nói với con cùng với các bài văn mẫu phân tích Nói với con khổ 1 hay và chi tiết giúp các em học sinh có thêm ý tưởng khi làm bài.

  • Top 3 mẫu cảm nhận khổ 2 bài Nói với con siêu hay
  • Top 5 bài cảm nhận khổ 1 bài Nói với con siêu hay

1. Dàn ý phân tích Nói với con đoạn 1

a) Mở bài

– Giới thiệu đôi nét về tác giả, tác phẩm:

+ Y Phương là một nhà thơ đặc trưng cho người dân tộc, thơ ông là tiếng nói được phát từ sâu thẳm trái tim, vừa gần gũi, giản dị nhưng cũng chứa đựng nhiều giá trị nhân văn sâu sắc.

+ “Nói với con” là một bài thơ hay của Y Phương nói lên tình cảm thiêng liêng giữa cha và con. Bài thơ giống như lời chia sẻ, trò chuyện của một người đi trước với người đi sau, của một người cha dành cho đứa con máu mủ của mình, những kỷ niệm khó quên.

– Khái quát nội dung khổ 1: Người cha nói với con về cội nguồn sinh dưỡng: Con lớn lên trong tình yêu thương,sự nâng đỡ của cha mẹ, trong cuộc sống lao động nên thơ của quê hương.

b) Thân bài

* Luận điểm 1: Tình yêu thương của cha mẹ đối với con cái là sâu sắc và vô hạn

– Ngay từ những câu đầu tiên lời thơ đã giống như một lời tự sự:

“Chân phải bước tới cha

Chân trái bước tới mẹ

Một bước chạm tiếng nói

Hai bước tới tiếng cười”

– Một đứa trẻ khi ngày từ khi được hình thành lên từ trong bụng mẹ đã mang rất nhiều tâm sự, yêu thương, bao bọc của những người thân yêu, của cha mẹ.

– Mở rộng lời bài hát “Nhật ký của mẹ” do nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung sáng tác có những câu sau: “Bao ngày mẹ ngóng, bao ngày mẹ trông, bao ngày mẹ mong con chào đời…” -> Đó chính là nỗi lòng yêu thương của bậc làm cha, làm mẹ dành cho hài nhi bé bỏng của mình.

– Hình ảnh một em bé chập chững biết đi những bước chân đầu tiên trên đường đời luôn được sự cổ vũ động viên từ những người thương yêu chính là cha mẹ.

=> Không khí gia đình tuy nhỏ bé nhưng thật ấm áp, êm đềm, hạnh phúc.

* Luận điểm 2: Con lớn lên trong cuộc sống lao động nên thơ của quê hương.

– Tác giả lại gieo vào lòng người đọc những tình cảm thân thuộc, tình cảm đồng bào, tình làng nghĩa xóm đầy quý mến, trân trọng.

“Người đồng mình thương lắm con ơi

Đan lờ cài nan hoa

Vách nhà ken câu hát

Rừng cho hoa

Con đường cho những tấm lòng

Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới

Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”

– Tác giả kể về những kỷ niệm, những cánh rừng đầy hoa, những con đường thân thuộc gần gũi, giản dị, nhưng sâu sắc chứa đựng biết bao tình nghĩa.

“Đan lờ cài nan hoa

Vách nhà ken câu hát”

– Động từ “ken, cài” ngoài nghĩa miêu tả còn nói lên tình cảm gắn bó quấn quýt trong lao động, làm ăn của đồng bào quê hương.

“Rừng cho hoa

Con đường cho những tấm lòng”

– Rừng núi quê hương đẹp, thơ mộng, trữ tình đã che chở nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn và lối sống.

-> Tác giả muốn qua những câu thơ này để gợi nhớ cho con phải biết yêu thương xóm làng, yêu thương những con người gắn bó với mình, những người tuy không cùng chung dòng máu nhưng lại thân thiết hơn cả ruột thịt.

=> Đoạn thơ khẳng định con lớn lên trong sự nuôi dưỡng của cha mẹ và sự đùm bọc của quê hương bản làng.

* Đặc sắc nghệ thuật

– Từ ngữ giàu hình ảnh, sức gợi cảm.

– Cách nói phù hợp với người miền núi.

– Thể thơ tự do phóng khoáng, cụ thể, giàu sức khái quát, vừa mộc mạc nhưng giàu chất thơ.

– Các phép tu từ so sánh, điệp ngữ.

c) Kết bài

– Khái quát giá trị nội dung khổ 1 bài Nói với con

– Nêu cảm nhận của em.

2. Phân tích khổ 1 bài thơ Nói Với Con chuẩn nhất

Y Phương là nhà thơ đặc trưng cho người dân tộc. Thơ ông là tiếng nói, chia sẻ, tâm tình của những người dân tộc rất giản dị nhưng chân thành, sâu thẳm từ trái tìm. Đọc thơ Y Phương độc giả sẽ cảm nhận được sự bình dị đỗi thân thương nhưng lại rất hoang dại nơi rừng núi, mạnh mẽ, khát vọng lớn lao như núi rừng. Trong những bài thơ nổi tiếng của tác giả phải kể đến tác phẩm Nói Với Con. Đặc biệt khổ 1 bài thơ là lời chia sẻ của cha đối với con về cội nguồn sinh dưỡng, đây là điều vô cùng thiêng liêng và cần phải được chia sẻ với con, để con hiểu thêm yêu và gắn bó với cha mẹ, quê hương, những người ruột thịt.

“Chân phải bước tới cha

Chân trái bước tới mẹ

Một bước chạm tiếng nói

Hai bước tới tiếng cười”

Phân tích khổ 1 bài nói với con – Ngay mở đầu bài thơ là lời tâm sự vô cùng chân thành mà cha dành cho con. Nếu ở phương diện người mẹ lời tâm sự thường dịu dàng, nhẹ nhàng, thiết tha hơn thì ở phương diện người cha, chia sẻ thường gần gũi, tuy nhẹ nhàng mà dứt khoát rất phóng khoáng và nặng tình nghĩa.

Chỉ bốn câu thơ mà đã vẽ lên một bức tranh về con thật hoàn hảo. Một đứa trẻ ngay từ khi trong bào thai đã có thể cảm nhận được tình yêu của cha mẹ, những lời yêu thương cha mẹ dành cho chúng. Khi sinh ra đời, hình hài con lớn dần khiến cha mẹ vô cùng hạnh phúc. Từng bước chân nhỏ xíu con chập chững vào đời cũng khiến cha mẹ xúc động. Chỉ là một bước chân, hai bước chân vậy mà con đã biết đi, đã biết nói, đã biết cười… Câu thơ thật dung dị mà thấm đẫm tình cảm làm sao. Đọc qua 4 câu thơ ta cảm thấy tình thương cha dành cho con sâu nặng vô cùng, vừa chân thật mà lại vừa tình cảm.

Bốn câu thơ khiến chúng ta liên tưởng đến bài hát “Nhật Ký của mẹ” do nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung sáng tác: “Bao ngày mẹ ngóng, bao ngày mẹ trông, bao ngày mẹ mong con chào đời…” – Đó chính là tâm tư, nỗi lòng của những bậc làm cha mẹ, mong ngóng hình hài nhỏ bé từng ngày, hạnh phúc khi thấy con lớn lên từng ngày. Xúc động lắm những tấm chân tình này: “Cha mẹ thương con vô điều kiện/ Còn xã hội có điều kiện mới thương con”, đấy là sự thật mà khi trưởng thành chúng ta mới càng thấm.

Trở lại với bốn câu thơ đầu, hình ảnh em bé chập chững bước đi đáng yêu vô cùng cũng khiên cho bậc cha mẹ hạnh phúc tột độ. Những bước chân đầu tiên trên đường đời của con luôn có được sự cổ vũ động viên từ chính những người thương yêu con là cha mẹ. Câu thơ cho thấy hình ảnh gia đình thật hạnh phúc, ấm áp êm đềm.

Nếu bốn câu thơ trên là chia sẻ về niềm hạnh phúc mà cha mẹ có được con, thì những câu thơ tiếp lại chia sẻ cho con hiểu và yêu thương “người đồng mình” hơn.

“Người đồng mình thương lắm con ơi

Đan lờ cài nan hoa

Vách nhà ken câu hát

Rừng cho hoa

Con đường cho những tấm lòng

Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới

Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”

“Người đồng mình” chính là người vùng mình. Tác giả sử dụng ngôn ngữ địa phương để khẳng định tình cảm yêu thương, nặng tình quê hương mà người cha muốn gửi gắm cho con. Cha muốn con là một phần máu thịt của người đồng mình. Con cần phải hiểu về bản sắc của quê hương. Con cũng cần hiểu rằng, nơi con ở là những người lao động với phẩm chất tuyệt đẹp nhất.

Đó là những kỉ niệm như “đan cờ cài nan hoa, vác nhà ken câu hát”. Đây là chia sẻ của cha về những kỉ niệm, những cánh rừng đầy hoa, những con đường thân thuộc và giản dị, nhưng sâu sắc biết bao nghĩa tình. Người vùng mình trong lao động vẫn vui vẻ, hạnh phúc và quấn quýt bên nhau. Đó là vừa làm vừa hát hăng say lao động, còn gì tuyệt hơn.

Phân tích khổ 1 bài nói với con – Tiếp theo là hình ảnh của quê hương đất nước thật đẹp biết bao: “Rừng cho hoa, con đường cho những tấm lòng”. Nơi cha và con sống là núi rừng bạt ngàn, không chỉ có vách đá cheo leo, hẻo lánh, không chỉ có mây mù giăng lối mà đó là còn là những cánh rừng hoa bất tận. Đây là hình ảnh vô cùng đẹp vào sự hi vọng, hạnh phúc. Con người vùng mình sống rất yêu thương nhau, gắn bó với nhau.

Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới

Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”

Đặc biệt, cha nói đến ngày cưới của cha mẹ bằng một sự chân thành, hạnh phúc tự đáy lòng. Đó là ngày đẹp nhất trên đời, đó chính là hạnh phúc, kết tinh của tình yêu. Cha cũng mong con biết rằng, con chính là kết tinh của tình yêu đẹp. Và cha mẹ hạnh phúc vì có con. Qua đây, cha muốn con thấy được cuộc sống gia đình mình hạnh phúc, hạnh phúc tự trong tâm và hạnh phúc khi cùng là “người đồng mình”. Khổ thơ cũng như lời tâm sự, chia sẻ của cha với con rằng con phải biêt yêu thương xóm làng, yêu thương những con người gắn bó với mình. Mặc dù đó không phải là người chung dòng máu nhưng lại là những người con thân thiết hơn cả ruột thịt.

Khổ thơ 1 Nói Với Con là chia sẻ chân thành của cha dành cho con, là tình yêu bao la mà bậc cha mẹ dành cho con cái. Là lời khẳng định con được lớn lên trong niềm tự hào, tình yêu mà cha mẹ dành cho con. Và cũng là lời nhắn nhủ con là một phần máu thịt của quê hương, của người đồng mình vì vậy hãy luôn yêu quê hương, yêu thương người vùng mình con nhé.

Bằng biện pháp nghệ thuật sử dụng từ ngữ giàu hình ảnh, sức gợi cảm, đặc biệt cách nói phù hợp với người miền núi, thể thơ phóng khoáng, già khát quát, vừa mộc mạc chân thành nhưng lại giàu chất thơ, tác giả đã vẽ lên một bức tranh tuyệt đẹp về gia đình, về cuộc sống người vùng mình yêu thương, quấn quýt đùm bọc lấy nhau, về những mầm non của đất nước đang được nuôi dưỡng bằng tình yêu thương vô bờ bến của cha mẹ, của những người tuy không cùng máu mủ nhưng còn hơn cả ruột thịt.

Kết bài

Khép lại khổ thơ 1, trái tim của độc giả vẫn cảm thấy xúc động về tình yêu dung dị mà cha dành cho con. Trong ca dao có câu : “Công cha như núi Thái Sơn/ Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”, cho thấy tình yêu của cha bao giờ cũng mạnh mẽ, sừng sững. Những lời cha nói với con tuy không văn hoa mượt mà nhưng nó lại chân thành từ tận đáy lòng. Khổ thơ tuy ngắn nhưng chứa đựng cả tâm tư, tình yêu vô bờ bến dành cho con. Khổ thơ cũng là lời khẳng định, con là một phần máu thịt của người vùng mình, vì vậy con hãy biết yêu quê hương, yêu dân tộc, yêu những con người lao động ở nơi mình ở, họ là những người tuyệt vời nhất, còn hơn cả máu mủ ruột rà.

Những lời thơ tuy mộc mạc mà chân thành chạm đến trái tim độc giả. Y Phương thực sự đã thành công trong việc ca ngợi tình cha con, tình yêu quê hương, đất nước.

3. Phân tích khổ 1 bài thơ Nói với con ngắn gọn

Nói với con của Y Phương là bài thơ cảm động về tình cảm gia đình, tình cảm quê hương nguồn cội. Mượn lời nói với con, bằng một giọng thơ bình dị, chân thành và mộc mạc, Y Phương gợi về cội nguồn sinh dưỡng mỗi con người, bộc lộ niềm tự hào về sức sống bền bỉ của quê hương mình.

Bài thơ đi từ tình cảm gia đình mà mở rộng ra là tình cảm quê hương, từ những kỷ niệm gần gũi, thiết tha mà nâng lên thành lẽ sống. Cảm xúc, chủ đề của bài thơ được bộ lộ, dẫn dắt một cách tự nhiên, có tầm khái quát nhưng vẫn thấm thía. Nói về cội nguồn sinh dưỡng của con, điều đầu tiên người cha muốn nói tới là tình cảm gia đình. Cái nôi nuôi dưỡng con trưởng thành:

“Chân phải bước tới cha

Chân trái bước tới mẹ

Một bước chạm tiếng nói

Hai bước tới tiếng cười”

Con lớn lên từng ngày trong tình yêu thương, trong sư nâng đón và mong chờ của cha me. Đó là hình ảnh một mái ấm gia đình rất hạnh phúc. Người con được nuôi dưỡng, che chở trong vòng tay ấm áp của cha mẹ. Lời thơ rất đặc biệt. Nói bằng hình ảnh, cách hình dung cụ thể để diễn tả ý trừu tượng của người miền núi khiến câu thơ mộc mạc mà gợi cảm: bước chân chạm tới tiếng cười, tiếng nói.

Cha nói với con lời đầu tiên đó để nhắc nhở con về tình cảm gia đình ruột thịt về cội nguồn của mỗi người. Nhịp thơ 2/3, cấu trúc đối xứng, nhiều từ được lấy lại, tạo ra âm điệu tươi vui, quấn quýt: chân phải, chân trái; một bước, hai bước, tiếng nói, tiếng cười… Y Phương tạo được không khí gia đình đám ấm, quấn quýt và hạnh phúc. Từng bước đi, từng tiếng nói cường của con đều được cha mẹ chăm chút và vui mừng đón nhận. Đó là tình cảm ruột thịt, là công lao trời biển mà con phải khắc cốt ghi xương.

Người cha còn nói cho con biết: Con còn lớn lên trong cuộc sống lao động, trong tình yêu thương của “Người đồng mình” và trong nghĩa tình của quê hương bản làng. Con lớn lên trong cuộc sống lao động của người đồng mình. Cuộc sống lao động cần cù và tươi vui của người đồng mình được nhà thơ gọi lên qua các hình ảnh đẹp:

“Người đồng mình yêu lắm con ơi

Đan lờ cài nan hoa

Vách nhà ken câu hát

Rừng cho hoa

Con đường cho những tấm lòng”

Đan lờ: Dụng cụ đánh bắt cá của người miền núi. Nói: “Đan lờ cài hoa” là trân trọng công việc tạo ra vẻ đẹp của người lao động. Vách nhà ken câu hát biểu hiện của cuộc sống hòa yên bình với niềm vui và hạnh phúc. Tác động từ “cài, ken” được sử dụng thật tài tình, nó vừa diễn tả động tác cụ thể khéo léo trong lao động, vừa nói lên cuộc sống lao động gắn bó, hòa quyện niềm vui.

Hơn tất cả, con lớn lên trong sự đùm bọc che chở của con người và rừng núi quê hương. Rừng cho con sự sống, nguồn sống. Hoa của rừng hay chính là vẻ đẹp của thiên nhiên mà rừng ban tặng. Rừng núi đem lại những vẻ đẹp, niềm vui và hạnh phúc cho mỗi con người Những con đường khắp bản làng, rừng núi kết nối yêu thương, nâng đỡ đôi chân con bước vào đời. Đến đây, ta hiểu, người cha muốn nói cho con biết quê hương mình là một vùng quê giàu truyền thống văn hoá mà cũng thật nghĩa tình.

Quê hương là những gì thân thuộc gần gũi, bình dị nhất, đó cũng là cội nguồn sâu xa cho tình yêu Tổ quốc. Người cha còn nhắc đến những kỷ niệm ngày cưới của mình với con để mong con luôn nhớ con lớn lên trong tình yêu trong sáng và hạnh phúc của cha me. Con là kết quả của tình yêu và hạnh phúc gia đình. Đó là điểm xuất phát mọi tình yêu thương trong con:

“Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới

Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”.

Nói với con những điều đó, người cha muốn dạy dỗ con tình cảm cội nguồn bằng chính tình yêu và lòng tự hào về quê hương, về gia đinh. Cha tự hào nói với con về sức sống bền bỉ, mãnh liệt, về truyền thống cao đẹp của quê hương và niềm mong ước con hãy kế tục xứng đứng truyền thống ấy. Nói về sức sống bền bỉ, mãnh liệt của quê hương nói về sức sống của người đồng mình của cả cộng đồng. Trong đó là cha mẹ, là đồng bào, là những người cùng quê hương.

Sự lặp lại nhiều lần cụm từ này nhằm khẳng định phẩm chất của người đồng mình là phẩm chất của quê hương bởi sức sống của quê hương do người đồng mình tạo ra. Lời thơ mộc mạc, giản dị gợi bao tình yêu thương, sự gần gũi mến thương.

Đoạn 1 bài thơ “Nói với con” thể hiện sâu sắc tình cảm gia đình ấm cúng, ca ngợi truyền thống cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hương và dân tộc mình. Bài thơ giúp ta hiểu thêm về sức sống và vẻ đẹp tâm hồn của người miền núi, gợi nhắc tình cảm gắn bó với truyền thống, với quê hương và ý chí vươn lên trong cuộc sống. Giọng điệu trìu mến tha thiết, thể hiện qua lời tâm sự của cha với con, của thế hệ đi trước với thế hệ mai sau.

4. Phân tích khổ 1 bài thơ Nói với con chi tiết

Trong sự nghiệp sáng tác của Y Phương, bài thơ “Nói với con” là một tác phẩm tuy được hình thành bằng ngôn ngữ mộc mạc, đơn sơ của con người dân miền núi nhưng thắm đượm bao ý nghĩa thật sâu xa về tình quê hương, dân tộc. Đoạn 1 bài thơ Nói với con thể hiện sâu sắc tấm lòng thiết tha ấy:

Chân phải bước tới cha

Chân trái bước tới mẹ

Một bước chạm tiếng nói

Hai bước tới tiếng cười

Người đồng mình yêu lắm con ơi

Đan lờ cài nan hoa

Vách nhà ken câu hát

Rừng cho hoa

Con đường cho những tấm lòng

Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới

Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời.

Bài “Nói với con”, một tác phẩm văn học đã được Y Phương sáng tác sau khi được chuyển về công tác tại Sở văn Hóa – Thông tin tỉnh Cao Bằng. Mang âm hưởng của lời một người cha dặn dò đứa con trước lúc nó để rời xa quê hương để lập thân, lập chí, cả bài thơ nói chung, đoạn thơ trên nói riêng đã khơi gợi để đứa con khắc ghi về cội nguồn sinh dưỡng của bản thân mình với những ngôn từ mộc mạc, bình dị, giọng điều thật thiết tha, đầy tình yêu thương. Đoạn thơ được mở đầu bằng bốn dòng thơ năm chữ thật ngắn gọn:

“Chân phải bước tới cha………

Hai bước tới tiếng cười”.

Thông qua những ngôn ngữ mộc mạc, bình dị, cách nói tự nhiên của người dân núi, bốn dòng thơ đã góp phần khơi gợi khung cảnh cảnh trong một ngôi nhà sàn đơn sơ, đầm ấm, một đứa trẻ thơ đang chập chững với những bước đi chưa vững chãi, bi bô những tiếng nói thơ ngây đầu đời giữa vòng tay yêu thương, nâng đón của người mẹ, người cha.

Cứ thế, khi bàn chân phải của đứa con chẳng may hụt hẫng, ngã nghiêng thì đã có người cha sẵn sàng nâng đỡ, còn khi trẻ vấp váp về bên trái thì vòng tay yêu thương của mẹ lại dang ra, ôm ấp, xuýt xoa. Mỗi bước đi vững chãi của con, từng tiếng nói được con phát ra rành rọt là những tiếng cười mừng vui của mẹ, của cha vang lên. Và, bằng từng ngôn từ bình dị ấy, khổ thơ như muốn khẳng định rằng: người con được lớn lên, được trưởng thành là nhờ vòng tay yêu thương của cha mẹ trong không khí của một gia đình hạnh phúc.

Không chỉ nhờ tình yêu của một gia đình hạnh phúc, mà còn theo lời tâm tình của người cha, nhân vật trữ tình trong bài thơ, đứa con còn nhờ cuộc sống lao động, nhờ khung cảnh thiên nhiên thơ mộng, nghĩa tình nâng mới trưởng thành:

“Người đồng mình yêu lắm con ơi………..

Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”.

Trong các dòng thơ trên, cụm từ “người đồng mình” cũng là cách nói mộc mạc, bình dị của người dân miền núi. Tuy giản dị, nhưng lại thắm đượm vào các ngôn từ ấy bao tình thân thương, xứ sở của những con người miền núi, những người cùng sống trên một vùng đất, có cùng một cội nguồn dân tộc. Cuộc sống lao động ấy đã được nhà thơ gợi lên qua những hình ảnh đẹp, tả thực mà rất giàu ý nghĩa:

“Đan lờ cài nan hoa

Vách nhà ken câu hát”.

“Lờ” là một dụng cụ dùng đánh bắt cá được đan bằng những nan tre, mây, được vót tròn. Cái dụng cụ bình dị ấy vừa là phương tiện lao động phục vụ đời sống, vừa là một sáng tại đầy chất văn hóa. bởi vì, mỗi vành nan được vót, chuốt thật tỉ mỉ bằng đôi bàn tay cần cù, khéo léo của người lao động. Cái vành nan ấy sẽ được đan cài thật khít, thật kín để đánh bắt được cá, đồng thời, nó cũng cần phải được đan cho đẹp, cho khéo, tạo thành những nan hoa quấn quýt vào nhau. Hình ảnh ấy cho thấy cuộc sống lao động, nhất là lao động ở miền núi không mấy dễ dàng, bao mồ hôi nhọc nhằn của con người đã đổ xuống.

Thế nhưng, qua lời thơ ngọt ngào tình quê hương của Y Phương, dường như cuộc sống mặn mồ hôi ấy cũng có cái thi vị, nên thơ, đầy tình người chia sẻ. Nó đã tự nhiên từ bao đời, nâng đỡ cho những đứa con trường thành trong lao động. Nếu như cái “lờ”, vật dụng đánh bắt cá mộc mạc, bình dị đã góp phần cho đứa con trưởng thành thì “vách nhà”, “câu hát” cũng là hình ảnh, âm điệu thân thương, gắn bó, góp phần chở che con người, giúp quá trình sinh dưỡng, trưởng thành của con người thêm vững vàng, bền bỉ.

Như ta đã biết, “vách nhà” người miền núi ở Cao Bằng thường được làm bằng những tấm ván gỗ đứng sát vào nhau hoặc đan bằng nan tre nứa. Chúng được ken, cài sát kính vào nhau. Đó là những vật dụng đơn sơ, mộc mạc, rất gần gũi với tự nhiên . Vậy mà, khi được đưa vào thơ ca lại trở nên thi vị vô cùng, nhất là, đan xen vào vách nhà ấy là cung đàn, điệu hát tươi vui, giàu sắc thái nghệ thuật:

“Vách nhà ken câu hát”

Câu thơ với những ngôn từ bình dị ấy đã góp phần gợi lại không khí tươi vui, sinh động của hiện thực vốn thường xảy ra đối với người dân miền núi. Đó là hình ảnh người dân miền núi sau những giờ lao động nhọc nhằn, họ thường cùng nhau quây quần ca hát, thôi kèn, thổi sáo, gảy đàn. Tiếng hát, điệu đàn của họ tha thiết, quấn quýt như cài vào vách nhà, vấn vương, vấn tít hồn người. Xiết bao yêu thương, bao hạnh phúc mà quê hương ban tặng cho họ. Và, đứa con cũng được trưởng thành trong tình yêu thương đó. Song song đó, rừng núi quê hương thơ mộng, nghĩa tình cũng góp phần hun đúc cho người con tinh thần, tình yêu thương để trưởng thành:

“Rừng cho hoa

Con đường cho những tấm lòng”.

Nếu như hình dung về một vùng núi cụ thể, chắc hẳn mỗi người có thể gắn nó với những hình ảnh khác cách nói của Y Phương: là thác lũ, là bạt ngàn cây hay rộn rã tiếng chim thú hoặc cả những âm thanh “gió gào ngàn, giọng nguồn hét núi”, những bí mật của rừng thiêng….. Nhưng Y Phương chỉ chọn một hình ảnh thôi, hình ảnh “hoa” để nói về cảnh quan của rừng. Nhưng hình ảnh ấy có sức gợi rất lớn, gợi về những gì đẹp đẽ và tinh túy nhất. Hoa trong “Nói với con” có thể là hoa thực – như một đặc điểm của rừng – và khi đặt trong mạch của bài thơ, hình ảnh này là một tín hiệu thẩm mĩ góp phần diễn đạt điều tác giả đang muốn khái quát: chính những gì đẹp đẽ của quê hương đã hun đúc nên tâm hồn cao đẹp của con người ở đó.

Quê hương còn hiện diện trong những gì gần gũi, thân thương. Đó cũng chính là một nguồn mạch yêu thương vẫn tha thiết chảy trong tâm hồn mỗi người, bởi “con đường cho những tấm lòng”. Điệp từ “cho” mang nặng nghĩa tình. Thiên nhiên đem đến cho con người những thứ cần để lớn, dành tặng cho con người những gì đẹp đẽ nhất.Thiên nhiên đã che chở, nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn và lối sống. Bằng cách nhân hoá “rừng” và “con đường” qua điệp từ “cho”, người đọc có thể nhận ra lối sống tình nghĩa của “người đồng mình”. Quê hương ấy chính là cái nôi để đưa con vào cuộc sống êm đềm. Sung sướng ôm con thơ vào lòng, người cha nói với con về kỉ niệm có tính chất khởi đầu cho hạnh phúc gia đình:

“Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới

Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”.

Mạch thơ có sự đan xen, mở rộng: từ tình cảm gia đình mà nói tới quê hương. Đoạn thơ vừa là một lời tâm tình ấm áp, vừa là một lời dặn dò đầy tin cậy của người cha trao gửi tới con. Bằng những thơ đẹp, giản dị bằng cách nói cụ thể, độc đáo mà gần gũi của người miền núi, người cha muốn nói với con rằng: vòng tay yêu thương của cha mẹ, gia đình, nghĩa tình sâu nặng của quê hương làng bản – đó là cái nôi đã nuôi con khôn lớn, là cội nguồn sinh dưỡng của con. Con hãy khắc ghi điều đó.

Chi tiết “đục đá kê cao quê hương” quả là một hình ảnh đầy ấn tượng, chứa niềm tự hào cao độ của nhà thơ đối với dân tộc thân yêu. Thông qua đó, nhà thơ với vai trò người cha mong muốn đứa con phải biết tự hào về truyền thống quê hương, phải luôn tự tin, vững bước trên đường đời. Lòng mong muốn ấy còn được thể hiện trong giọng thơ thiết tha, trìu mến bởi ngữ điệu cảm thán: “thương lắm con ơi”; “đâu con”, ở những lời tâm tình dặn dò: “nghe con” nhưng lại chắc nịch niềm tin nói dối của người dân miền núi, vừa giàu hình ảnh vừa tự nhiên, xúc động lòng người. Từ đó, ta cảm nhận điều lớn lao nhất mà cha muốn truyền lại cho đứa con là lòng tự hào với sức sống mạnh mẽ, bền bỉ với truyền thống quê hương cao đẹp và niềm tin con bước vào đời.

Bằng những từ ngữ, hình ảnh giàu cảm xúc gợi cảm, lối nói niềm vui mộc mạc, ví von sinh động, giọng điệu thiết tha trìu mến, nhịp điệu lúc nhanh lúc đầy khát vọng làm người; bài thơ “Nói với con” của Y Phương nói chung, đoạn thơ trên nói riêng đã giúp ta hiểu sâu sắc các đặc điểm, tính cách thật cao đẹp của người dân trên miền núi, cũng là dân tộc. Từ đó, bài thơ và đoạn thơ như gợi nhắc mỗi chúng ta phải luôn có tình cảm gắn bó với quê hương, với truyền thống bời đó là cội nguồn dân tộc. Cũng như ta phải có ý chí vươn lên trong cuộc sống tươi đẹp của quê hương, dù quê hương còn lắm gian khó, cam go.

Thật ra, núi rừng vẫn có thể có những ngày hoang sơ bởi đường đi còn nhiều gai góc, vắt rừng, hổ báo…Nhưng, thiên nhiên quê hương vẫn đẹp và hào phóng với muôn vàn hương sắc của hoa rừng hun đúc cho đứa con vẻ đẹp trong sáng, giản dị, mộc mạc, hậu trong tâm hồn, Cũng như, con đường rừng vô tận sẽ góp phần hun đúc cho con lối sống nghĩa tình vì trên con đường mà suốt đời con đi qua, con đã và sẽ được gặp, được nhận bao tâm lòng đôn hậu, thủy chung của “người đồng mình”, của dân tộc mình.

Như vậy, thong qua những lời thơ thật tự nhiên tuy rất cụ thể nhưng lại có ý nghĩa biểu trưng và khái quát thật sâu sắc, cả bài thơ nói chung, đoạn thơ trên nói riêng đã thể hiện that sâu sắc tấm lòng yêu thương con bao la, rộng lớn của người cha. Tình yêu thương ấy không biểu hiện trong những lời âu yếm, ngợi khen mà bằng lời dặn dò, trìu mến, ấm áp, tràn ngập niềm tin đối với đứa con trong giờ phút tiễn đưa con lên đường lập chí, lập thân.

Bằng cách khơi gợi cội nguồn sinh dưỡng góp phần hun đúc cho sự trưởng thành của đứa con, người cha có khát vọng con mình sẽ luôn khắc ghi để gìn giữ và phát huy sao cho truyền thống cao đẹp của dân tộc mãi mãi bền vững, trường tồn. với ý nghĩa cao đẹp ấy, lời dạy của người cha như con ngầm gửi đến chúng ta mãi mãi có giá trị đối với tất cả dân tộc đang sống trên đất nước Việt nam thân yêu này. Vì vậy, chúng ta hãy ghi nhớ và phát huy để sống tình nghĩa, thủy chung, xứng đáng với công lao của tổ tiên, dân tộc.

5. Phân tích khổ 1 bài thơ Nói với con siêu ngắn

Trong thành tựu của văn học hiện đại Việt Nam từ sau cách mạng tháng tám có những đóng góp không nhỏ của thơ ca các dân tộc anh em trong đó có Y Phương-nhà thơ dân tộc Tày. Thơ Y Phương có những đặc điểm rất dễ nhận ra . Đó là cách nói, nghĩ bằng hình ảnh mộc mạc, khái quát và giàu chất thơ về gia đình, quê hương đất nước.

Từ những đề tài rất quen thuộc về tình phụ tử, tác giả Y Phương đã cho ra đời bài thơ “Nói với con”. Suốt chiều dọc của bài thơ, tác giả nhắn nhủ với đứa con về tình yêu quê hương, đất nước và phát huy truyền thống quý báu của dân tộc. Mở đầu bài thơ là mười một câu thơ đầy tình yêu thương, ấm áp của gia đình.

“Chân phải bước tới cha

Chân trái bước tới mẹ

Một bước chạm tiếng nói

Hai bước tới tiếng cười

Người đồng mình yêu lắm con ơi

Đan lờ cài nan hoa

Vách nhà ken câu hát

Rừng cho hoa

Con đường cho những tấm lòng

Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới

Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời.”

Đứa con sinh ra và suốt một thời thơ ấu của nó được sống trong vòng tay đùm bọc của bố và mẹ . Bước đi chập chững đầu tiên của một con người thật trang trọng, bởi lần đầu đứa trẻ đi bằng chính đôi chân của mình, còn cảm động vì nó có thể yên tâm, tin cậy trong vòng tay của bố và mẹ . Đứa trẻ ấy sinh ra trong hạnh phúc và lớn lên bằng sự đùm bọc dắt dìu.

“Chân phải bước tới cha

Chân trái bước tới mẹ”

Câu thơ tưởng như chỉ là kể, tả mà xiết bao trìu mến, thân thương. Tấm lòng của mẹ, của cha là để con hướng tới. Sự lớn lên của đứa trẻ rất đỗi hồn nhiên. Tiếng nói, tiếng cười là cái phía đông rạng rỡ. Hình ảnh cụ thể mà giàu chất thơ là ở cách đo đếm chiều dài:

“Một bước chạm tiếng nói

Hai bước tới tiếng cười”

Hai thao tác tư duy không cùng một hệ thống thật đáng yêu. Câu thơ có cái ríu rít, ngọt ngào, một thứ âm vang mà những người làm bố, làm mẹ ai không bồi hồi, xao xuyến. Tuy vậy, dù tấm lòng cha mẹ có bao dung rộng lớn đến đâu, đứa con rất cần nhưng vẫn chưa là đủ. Phải có cả quê hương nuôi lớn con từng ngày

“Người đồng mình yêu lắm con ơi

Đan lờ cài nan hoa

Vách nhà ken câu hát

Rừng cho hoa

Con đường cho những tấm lòng

Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới

Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”

Những hoạt động thật bình dị, thường nhật của dân tộc Tày “đan lờ, ken” mà sao lại thiêng liêng vô cùng. “Người đồng mình yêu lắm con ơi”. Từ “người đồng mình” nghe sao thật gần gũi, thương yêu. Những người dân làng mình yêu lắm con ơi. Ta dù có nghèo khó nhưng chỉ cần tình cảm vẫn có thể gắn kết yêu thương. Dù vậy người dân làng mình vẫn sống hòa quyện cùng với thiên nhiên, núi rừng bạt ngàn Tây Bắc. Vì vậy nên “rừng cho hoa, con đường cho những tấm lòng”. Rừng nuôi sống con người ta, từng con đường cho ta tấm lòng bao dung, rộng mở .

6. Phân tích bài thơ Nói với con  khổ 1

Thơ của Y Phương rất dễ nhận ra, ông thường viết về tình cảm gia đình, quê hương, đất nước. Thơ của ông thể hiện tình cảm chân thành mạnh mẽ trong sáng, cách tư duy giàu hình ảnh của người miền núi. Từ những đề tài quen thuộc đó, Y Phương đã cho ra đời một bài thơ về tình phụ tử đó là “Nói Với Con”. Một cách diễn đạt mộc mạc chân chất của người miền núi những lời tâm tình tha thiết, những lời dặn dò ân cần, chia sẻ của người cha đối với con lòng tự hào về con người và quê hương yêu dấu của mình.

Mở đầu bài thơ là lời nhắn nhủ của người cha đối với con về gia đình, quê hương, đất nước, nghĩa tình:

Chân phải bước tới cha

Chân trái bước tới mẹ

Một bước chạm tiếng nói

Hai bước tới tiếng cười

Người đồng mình yêu lắm con ơi

Đan lờ cài nan hoa

Vách nhà ken câu hát

Rừng cho hoa

Con đường cho những tấm lòng

Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới

Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời.

Con được sinh ra và lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ, trong lao động và trong thiên nhiên thơ mộng nghĩa tình của quê hương. Gia đình quê hương là cái nôi êm của đời con. Đoạn thơ mở ra hình ảnh gia đình êm ấm, hạnh phúc:

Chân phải bước tới cha

Chân trái bước tới mẹ

Một bước chạm tiếng nói

Hai bước tới tiếng cười

Người đồng mình yêu lắm con ơi

Bằng những hình ảnh cụ thể giản dị, Y Phương đã gợi tả hình ảnh gia đình ấm êm hạnh phúc. Đó là hình ảnh con đang chập chững bước đi. Tiếng nói tiếng cười của con đều do ba mẹ ban tặng. Con lớn lên từng ngày trong vòng tay yêu thương của gia đình, trong sự nâng niu và mong chờ của cha mẹ. Những hoạt động bình dị của dân tộc Tày “Đan lờ”, “Ken”.

Ba chữ “Người đồng mình” Y Phương gọi tên người cùng làng thật thân mật đầy giản dị, bộc lộ tình cảm quê hương gắn bó. “Người đồng mình” tuy cuộc sống vất vả nhưng họ có ý chí mạnh mẽ, khoáng đạt, nghĩa tình gắn bó với quê hương, dẫu quê hương có nhiều khó khăn. “Người đồng mình” là người quê mình, là những biểu tượng cho vẻ đẹp của quê hương.

Bài thơ thể hiện tình cảm yêu quê hương thắm thiết của cha mẹ dành cho con cái, tình yêu và niềm tự hào quê hương đất nước. Bài thơ còn thể hiện lòng yêu thương con cái, ước mong thế hệ mai sau nối tiếp xứng đáng truyền thống của tổ tiên, dân tộc, quê hương.

Bài thơ “Nói với con” của Y Phương bằng những cách nói cách nghĩ, những hình ảnh mộc mạc, cụ thể của người dân tộc Tày, tác giả cho người đọc hiểu được sự nuôi dưỡng, che chở của cha mẹ đối với con và mong con sống xứng đáng với quê hương.

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Văn học – Tài liệu của Trường Tiểu học Thủ Lệ.

Đăng bởi: Trường Tiểu học Thủ Lệ

Chuyên mục: Giáo dục

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Back to top button