Các thiết bị điện đột ngột ngừng hoạt động, đường dây điện bên ngoài gặp sự cố cháy nổ. Đây chính là một trong những dấu hiệu của hiện tường mạch điện bị ngắn. Vậy ngắn mạch là gì? Nguyên nhân gây ngắn mạch trong hệ thống điện là do đâu? Cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Contents
- 1 Khái niệm ngắn mạch
- 2 Phân loại ngắn mạch
- 3 Các thông số ngắn mạch mà bạn cần biết
- 4 Tại sao ngắn mạch lại gây nguy hiểm?
- 5 Nguyên nhân gây hiện tượng ngắn mạch
- 6 Cách kiểm tra ngắn mạch
- 7 Cách phòng chống hiện tượng ngắn mạch
- 8 Hiện tượng quá tải điện là gì ?
- 9 Hiện tượng quá tải dòng điện
- 10 Nguyên nhân gây quá tải điện
- 11 Cách phòng chống quá tải dòng điện
Khái niệm ngắn mạch
Ngắn mạch (còn gọi là đoản mạch) là hiện tượng mạch điện bị chập tải một thời điểm nào đó. Làm cho tổng trở mạch nhỏ đi. Dòng điện trong mạch sẽ tăng cao đột ngột điện áp sẽ bị giảm xuống. Khi dòng điện tăng quá mức sẽ gây hiệu quả nghiêm trọng. Dòng điện ngắn mạch theo thời gian có thể được phân tích thành 2 thành phần là có chu kỳ và không có chu kỳ. Thành phần không có chu kỳ sẽ tắt sau một thời gian chỉ còn lại thành phần chu kỳ. Ngắn mạch còn được biết đến với tên tiếng Anh là Short Circuit.
Phân loại ngắn mạch
Có nhiều dạng ngắn mạch khác nhau như:
- Ngắn mạch 3 pha: 3 pha bị chập nhau
- Ngắn mạch 2 pha: 2 pha chập nhau
- Ngắn mạch 1 pha: 1 pha chập đất hoặc chập dây trung trính
- Ngắn mạch 2 pha nối đất: 2 pha chập nhau đồng thời chập đất
Trong đó thì ngắn mạch 3 pha chính là nguy hiểm nhất
Thông thường thì các dạng ngăn mạch phải được cô lập khỏi hệ thống. Riêng trong lưới áp 35 -10 6kV là lưới trung bình. Cách tính diện tính dòng ngắn mạch 1 pha nhỏ. Cho phép nó có thể tiếp tục vận hành được 2 giờ kể từ khi ngắn mạch. Nếu như sau 2h không phát hiện và khắc phục được sự cố thì cần phải cắt điện. Để phát hiện được sự cố ngày cần máy biến áp 3 pha tam giác.
Lưu ý:
Khi xảy ra hiện tượng ngắn mạch, nếu như không xử lý và giải phóng điện kịp thời. Rất có thể sẽ dẫn tới việc hư hỏng của toàn bộ hệ thống và gây nên hậu quả vô cùng to lớn cho doanh nghiệp. Cá nhân hay cho hộ gia đình nhiều tổn thất về kinh tế. Không những thế, nó có thể dẫn tới nguy hiểm cho tính mạng của con người.
Các thông số ngắn mạch mà bạn cần biết
Trong hệ thống điện thực tế. Để có thể tính toán được ngắn mạch là vô cùng khó khăn và rất khó để chuẩn xác được. Vì thế, tùy theo mục đích và yêu cầu tính toán mà chúng ta có những thực nghiệm khác nhau. Nhưng mô hình chung các thí nghiệm đều sẽ đi tìm các thông số cơ bản là:
- Điện áp ngắn mạch
- Tổn hao ngắn mạch
- Dòng điện ngắn mạch
Tại sao ngắn mạch lại gây nguy hiểm?
Chắc hẳn bạn đều biết rằng, bất kỳ một sự cố hỏng hóc nào về điện đều mang lại những hiểm họa khó lường trước được. Đối với sự cố đoản mạch cũng sẽ mang đến một số tai họa mà bạn cần quan tâm dưới đây.
Khi ngắn mạch xảy ra sẽ làm phát sinh nhiệt độ cao rất dễ gây nên cháy nổ.
Đoản mạch có thể gây nổ, làm vỡ, biến dạng đối với thiết bị điện do ảnh hưởng của lực cơ khí giữa các phần tử bên trong từng thiết bị.
Ngắn mạch còn làm sụt điện áp của lưới điện, thiết bị buộc ngừng hoạt động ảnh hưởng đến lao động sản xuất.
Đối với máy phát điện, ngắn mạch sẽ khiến máy bị mất công suất, mất điện đồng bộ.
Bởi vậy, hiện tượng ngắn mạch vừa gây nên những tác hại đối với hệ thống và các thiết bị điện. Đồng thời, đây cũng là mối nguy hiểm đe dọa trực tiếp đến an toàn và tính mạng của còn người.
Nguyên nhân gây hiện tượng ngắn mạch
Ngắn mạch là hiện tường có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Do vậy, bạn cần nắm được những nguyên nhân trực tiếp để trong quá trình sử dụng có thể phòng tránh.
- Tường nhà ẩm ướt trong khi dây dẫn nguồn có thể bị hở gây nên hiện tượng chập cháy.
- Thiết bị điện quá tải khiến mạch điện không đáp ứng được gây nên sự cố đoản mạch.
- Dòng điện tăng đột ngột cũng có thể gây nổ, xuất hiện tia lửa điện.
- Các thiết bị điện như đèn, đồ gia dụng bị hỏng hóc, các công tác, ổ cắm điện, cầu chì, phích căm bị lỗi,…
Tất cả những lý do trên đều có thể gây nên hiện tượng ngắn mạch. Do vậy, bạn cần hết sức chú ý trong quá trình sử dụng điện cần đảm bảo đúng cách để hạn chế các sự cố hỏng hóc.
Cách kiểm tra ngắn mạch
Việc tiến hành kiểm tra ngắn mạch là điều cần thiết giúp xác định sự cố hỏng hóc có phải do đoản mạch gây nên. Bạn có thể tham khảo các bước kiểm tra ngắn mạch chi tiết dưới đây.
Xác định vị trí ngắt mạch
Đầu tiên, bạn đi đến bảng điều khiển chính để xác định được vị trí của bộ ngắt mạch của mạch điện. Thông thường, bộ ngắt mạch được ký hiệu bằng đèn báo hiệu màu đỏ, màu cam. Ngoài ra, nếu hệ thống điện của bạn là hệ thống đi trên đất, bạn có thể xác định được vị trí bị bỏng cần thiết.
Kiểm tra dây nguồn của thiết bị
Trước tiên, bạn cần kiểm tra gây nguồn của thiết bị từ quan sát trực quan. Bạn cũng có thể sử đồng hồ vạn năng hoặc ampe kìm để kiểm tra dây dẫn điện, đo điện áp và điện trở của mạch điện. Hiện nay, các loại đồng hồ đo dòng điện chính xác, có khả năng đo điện áp, điện trở,…. để kiểm tra hệ thống điện tốt nhất.
Nếu dây điện có về ngoài bị nóng chảy, bị rò rỉ cách điện hoặc đay điện có mưc điện áp bị lỗi như không có kết quả đo trên đồng hồ vạn năng. Trong trường hợp kết quả đo của đồng hồ vạn năng cho kết quả trung với thông số của mạch điện có nghĩa hệ thống điện không bị ngắn mạch.
Bạn sẽ cần rút dây nguồn ra khỏi mạch bị hỏng. Sau đó, bạn thực hiện mở công tắc nguồn, nếu các thiết bị điện vẫn tiếp tục hoạt động bình thường thì bạn có thể sử dụng mạch điện như cũ. Trong trường hợp, mạch điện vẫn bị ngắt, bạn sẽ cần phải tiến hành sửa chữa.
Bạn có thể tham khảo một số những loại đồng hồ đo điện được sử dụng phổ biến hiện nay như: Kyoritsu 1109S, Hioki 3244-60, Kyoritsu 1009,… Đây đều là các dòng đồng hồ vạn năng cao cấp đến từng thương hiệu nổi tiếng như Kyoritsu, Hioki,… Mỗi sản phẩm đều có độ bền cao, khả năng đo chính xác, thang đo đa dạng, đảm bảo an toàn khi sử dụng.
Tiến hành sửa chữa mạch điện bị ngắn
Bạn thực hiện bật từng công tắc đèn hoặc công tắc của thiết bị, thực hiện mở lần lượt mỗi công tắc. Sau đó, nếu có công tắc làm cho hệ thống mạc bị ngắt lần nữa. Đó chính là vị trí mạch điện bị ngắn mạch, bị hỏng hóc.
Tại vị trí này, bạn sẽ cần tiến hành sửa chữa sự cố ngắn mạch. Tuy nhiên, bạn cần chú ý phải có kinh nghiệm, lành nghề để đảm bảo sửa chữa an toàn, đúng yêu cầu kỹ thuật.
Cách phòng chống hiện tượng ngắn mạch
Sau khi tìm hiểu ngắn mạch là gì cũng như những tác hại của ngắn mạch trong hệ thống điện. Bạn sẽ cần thực hiện những biên pháp phòng chống để ngăn chặn đoản mạch, ngắn mạch. Dưới đây là một số cách phòng chống ngắn mạch.
- Với mỗi thiết bị điện cần sử dụng công tắc riêng để tránh gây hiện tượng chập thiết bị hàng loạt.
- Lưu ý, sau khi sử dụng cần phảm ngắt điện và rút phích cắm với các thiết bị điện.
- Bạn cần chọn các loại dây dẫn điện có tiết diện phù hợp với từng dòng điển đảm bảo khả năng tải điện tốt nhất.
- Khi lắp đặt hệ thống điện, bạn có thể lắp đặt thiết bị với Aptomat (cầu dao tự động) có khả năng phòng chống ngắn mạch hiệu quả.
Hiện tượng quá tải điện là gì ?
Quá tải điện là hiện tượng vượt quá định mức cho phép của các thiết bị điện và đường dây dẫn gây ra hiện tượng đóng ngắt nguồn cấp và thậm chí gây cháy nổ, chập điện các thiết bị điện.
Ngoài ra, quá dòng là một hiện tượng liên quan đến cường độ dòng điện, ta có thể thấy hiện tượng quá dòng thường xuất hiện trên máy dòng, thiết bị điện nào đó, không phân biệt nguồn hay phụ tải.
Cụ thể hiện tượng quá dòng xảy ra khi cường độ vượt quá cường độ định mức, ví dụ trong những trường hợp ngắn mạch hay đoản mạch
Hiện tượng quá tải dòng điện
Một trong những cách nhận biết ở dòng điện quá tải đó là vào ban đêm, khi ta sử dụng nguồn điện vượt mức cho phép, aptomat hay bị nhảy về đêm, ổn áp bị nhảy liên tục khiến cho quá trình sử dụng bị doán đoạn liên tục gây ảnh hưởng đến thiết bị máy móc
Ngoài ra, hiện tượng chập cháy, nổ thiết bị, ổ điện cũng là biểu hiện tình trạng quá tải
Nguyên nhân gây quá tải điện
Sử dụng dây dẫn không đủ tải: Thông thường, từng hộ gia đình có nhu cầu sử dụng điện khác nhau, việc sử dụng quá nhiều thiết bị điện sẻ làm tăng công suất, thế nên nếu bạn sử dụng đường dẫn từ nguồn có tiếp diện nhỏ thì hiệu quả dẫn điện sẻ thấp trong khi đó công suất nguồn điện quá cao sẻ gây ra hiện tượng quá tải
Cách nhận viết rất đơn giản chỉ cần bạn sờ vào đường dẫn dẫn thì sẻ có cảm nhận rất nóng, và chính vì yếu tố này nó sẻ đốt nóng lớp bảo vệ bên ngoài gây khiến cho múi điện chập vào nhau dẫn đến hiện tượng cháy nổ.
Sử dụng 1 ổ cắm điện nối cho nhiều thiết bị điện
Theo các tiêu chuẩn thiết kế hệ thống điện thì công suất tối đa của mỗi ổ cắm điện có thể lên đến 3000w và số ổ cắm có thể lên đến 8 lỗ. Đôi khi nhiều hộ gia đình muốn cho việc sử dụng điện được tiện hơi thì họ dùng 1 ổ cắm chia ra cho nhiều nguồn kết tối khác gây ra sự cố quá tải
Lắp đặt thiết bị aptomat không đủ tải
Aptomat là linh kiện giúp bảo vệ các thiết bị, nguồn điện trong gia đình, khi bạn khởi động quá nhiều thiết bị điện trong một lúc, điều này sẻ làm tăng công suất. Nếu aptomat cột điện có định mức thấp thì nó sẻ tự động nhảy liên tục để bảo vệ hệ thống điện
Cách phòng chống quá tải dòng điện
Để hạn chế tình trạng quá tải, chập cháy hay quá dòng thì nhiều người sử dụng cầu dao điện, CB Aptomat cho từng thiết bị
Một cách khác là ta có thể nâng cấp CB, aptomat lên công suất cao hơn để đảm bảo phục vụ được nhu cầu sử dụng
Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng một số thiết bị như UPS Online hay ổn áp Liao để ổn định dòng điện
Trên đây là những thông tin liên quan đến khái niệm, Nguyên nhân và cách kiểm tra hiện tượng ngắn mạch do Luật Trẻ Em đã tổng hợp và chia sẻ đến các bạn. Hy vọng rằng với những chia sẻ trên đây bạn sẽ có thêm những thông tin cần thiết liên quan đến hiện tượng ngắn mạch nhé!
Đăng bởi: Trường Tiểu học Thủ Lệ
Chuyên mục: Tổng hợp
